De leerplichtconsulent is in dienst van de gemeente. De leerplichtconsulent controleert of kinderen wel naar school gaan. Ouders/verzorgers kunnen bij de leerplichtconsulent in sommige gevallen vrijstellingen en ontheffingen aanvragen. Als er problemen zijn met naar school gaan, kan de leerplichtconsulent een leerling, ouders/verzorgers en de school helpen bij het zoeken naar oplossingen. Ook kan de leerplichtconsulent een procesverbaal opmaken als een leerling spijbelt of helemaal niet staat ingeschreven op een school. Elke gemeente heeft minstens één leerplichtconsulent in dienst.